Z archiwum wrzesień 2008 (odc. 186) „Ogród z gruzińską kuchnią”

Ogród Żanny i Wojciech Grąbczewskich  jest położony w  Runowie przy szkółce Grąbczewskich - rodzinnej firmie, w której pan Wojtek reprezentuje młodsze pokolenie ogrodników. Jego dom leży pośrodku dużej  półhektarowej działki. Z przodu zaprojektowano reprezentacyjny podjazd, z tyłu część wypoczynkową z grillem, piwniczką i suchym strumieniem.  Jest tu niewiele iglaków, za to mnóstwo krzewów liściastych. Wybrano rośliny niekłopotliwe - odporne na suszę i słabą glebę.  Za płotem szumią brzozy, wokół na dzikich polach kwitną nawłocie. 

 

Żona pana Wojtka, Żanna jest  Rosjanką  i również specjalistką od zieleni. Obydwoje mają podobne zdanie – otoczenie domu nie musi być kolekcją wyjątkowych roślin, bo te widzą na co dzień w szkółce. Ogród jest  tworzony dla dzieci, dla rodziny i znajomych.

 

GRUZIŃSKA KUCHNIA

A jak zbudowany jest piec chlebowy?

Ceramiczna donica  obłożona jest gliną i obudowana drewnianym płotkiem. Od góry przykryto ją betonowym blatem. Sam proces używania pieca polega na rozpaleniu na jego dnie ogniska i mocnym nagrzaniu ścianek.

 

Oto przepis na chleb

Drożdże rozprowadzone w wodzie lub mleku dodaje się do pszennej mąki, dolewa wody, dodaje soli i pozostawia  w cieple do wyrośnięcia. Kiedy ciasto urośnie, trzeba szybko ulepić chlebki. Można to robić w domu, bo temperatura otoczenia przy zagniataniu ciasta nie powinna być zbyt niska, jak wiadomo drożdże nie lubią chłodu.

Kiedy piec osiągnie odpowiednią temperaturę, żar należy wygarnąć, a na dno włożyć ceramiczne dachówki, które trzymają ciepło. Żeby upiec chlebki, ciasto przykleja  się pasek po pasku do gorących ścianek donicy. Czas pieczenia to około 15 minut, ale każda gospodyni musi poznać swój piec, żeby ustalić optymalną długość pieczenia.

Piec chlebowy powinien być osłonięty od wiatru, najlepiej  zadaszony, bo wiatr wychładza nagrzaną donicę. Wszystko po to, żeby uzyskać ładnie wypieczony chleb, pachnący dymem, o niepowtarzalnym smaku. 

 

Dawid Gamtsemlidze  przygotowuje szaszłyki  prostszą metodą niż nasze polskie grillowanie, bo nie trzeba mięsa ani wcześniej marynować, ani posypywać ziołami. Tradycyjnie w Gruzji patyki do szaszłyków robi się z leszczyny, ale równie dobre są metalowe. Mięso po gruzińsku posypuje się czerwoną cebulą i pestkami z granatów, które rosną i dojrzewają w Gruzji, mają słodko kwaśny smak, doskonały do mięsa.

 

Liana do sałatki zawsze przygotowuje sos własnego pomysłu:

olej z pestek z winogron

ocet balsamiczny (zmieszany biały, czerwony i czarny)

odrobina sosu sojowego

 

Gruzińską sałatkę wyróżnia jeszcze inny składnik – zielone liście kolendry. Kolendra pokrojona drobno z bazylią i połączona z sosem nadaje sałatce bardzo ciekawy smak.

Chleb i ser z mleka krowiego robiony domu, to w Gruzji podstawa jedzenia, oraz warzywa w każdej postaci: surowe, smażone, duszone, z grilla. 

Przygotowanie potraw, włącznie z pieczeniem chleba, zajmuje niewiele ponad pół godziny. Do tego, zgodnie z gruzińską tradycją, wino podawane w glinianych miseczkach.

 

OGRÓD

Sucha rzeka powstała 3 lata temu.  Uformowano wtedy malownicze pagórki i rów, który wyłożono przepuszczalną dla wody czarną matą, jako ochrona przed chwastami i żeby kamienie na dnie strumienia nie zostały wgniecione w ziemię. Potem brzegi obsadzono  ozdobnymi trawami. 

Żeby wybrać odpowiednie  odmiany roślin, warto poradzić się fachowców, bo wybrane rośliny posadzone w grupie nie zawsze dobrze się ze sobą komponują, w różnym tempie rosną. Byliny sadźmy dużymi plamami, po kilka lub kilkanaście sztuk.

 

Naturalnie wyglądający żywopłot przed domem stworzono z mało wymagających gatunków i odmian.  Są tu derenie, pęcherznica kalinolistna,  krzewuszka, trzmielina europejska, berberysy, tawuły,  kolorowa trawa odmiany RED BARON i ogromny krzew hortensji bukietowej.  To najstarsza część ogrodu założona prawie 10 lat temu.

 

Latem  pole lawendowe wyglądało jak błękitny staw. Ten fioletowy pachnący klomb ma około 100 m kw. powierzchni. Posadzono na nim 6 lat temu ponad 400 sadzonek lawendy. To już spory koszt, ale za to efekt na wiele lat. Maleńkie kwiaty lawendy rozwijają się na gałązkach po kolei. W tym tkwi tajemnica urody rośliny - z daleka przez kilka tygodni wygląda pięknie. Roślinę odwiedzają dziesiątki białych motyli - bielinków, a także pszczoły. Lawenda pachnie nie tylko, kiedy kwitnie, nawet jesienią jej liście wydzielają silny aromat.

 

Żanna  Grąbczewska właścicielka ogrodu otoczenie  samego domu uważa za najważniejsze. Dekoruje wejście kolorowymi kwiatami w donicach, dobiera rośliny pod ścianami  budynku, żeby były cały rok ozdobne. Nie wszystkie rośliny się sprawdzają - nieraz trzeba coś wyciąć, jakiś gatunek  wymienić, na przykład na skarpie z boku domu.  Doskonale sprawdza się na niej brunera  wielkolistna 'Jack Frost'  (Brunnera macrophylla).  Roślina ta zwana jest też niezapominajką kaukaską, bo pochodzi z gór Kaukazu. Podstawowy gatunek  brunery ma gładkie zielone liście, ale ponieważ jest to jedna z cenniejszych roślin kwitnących wiosną, ogrodnicy wyhodowali kilka pięknych jej odmian. Między innymi odmianę 'Jack Frost' o  srebrzystozielonych liściach.  Brunera kwitnie długo - od kwietnia aż do końca maja - i ma  kwiaty podobne do niezapominajek. Inne wyjątkowe cechy tej rośliny to  długowieczność i odporność na mróz.  Zadziwia też jej tolerancja na zmienne warunki. Równie dobrze rośnie w terenie wilgotnym i zacienionym, jak też na słońcu, w lekkiej przepuszczalnej glebie. Po przekwitnięciu jest też piękna. Nowe listki  wyrastają w ciągu lata i jesienią są bardzo ozdobne. Przez rok rośliny się tak  rozrosły, że można je podzielić na sadzonki i uzupełnić nimi puste miejsca. Trzeba to robić ostrym szpadlem, bo karpa z korzeniami jest niezwykle twarda.

 

PIWNICZKA

Piwniczka służy nie tylko do gromadzenia przetworów na zimę. Latem to wymarzone miejsce do ochładzania napojów – wina, wody mineralnej czy piwa. W temperaturze 5-8 stopni  doskonale przechowują się owoce i warzywa. Nie wymyślono jeszcze urządzenia, które zastąpiłoby piwniczkę.

 

Budowę piwnicy rozpoczęto od wykonania dwumetrowego wykopu i wylania fundamentów. Jest tu wysoki poziom wód gruntowych,  więc podłogę dodatkowo zaizolowano grubą folią. Na fundamentach stanął półkolisty strop z cegły, a jego zewnętrzną stronę pokryto warstwą papy. Ścianę szczytową wykonano z dużych kamieni polnych. We wnętrzu wydzielono przedsionek, aby do pomieszczenia nie wpływało powietrze z zewnątrz. Dodatkowo piwniczkę zaizolowano wodoodpornym styropianem. Na tak przygotowane warstwy położono folię kubełkową i przykryto grubą pokrywą ziemi. 

 

Jakie  rośliny polecamy do obsadzania piwnic? Najlepsze są gatunki zadarniajace, wytwarzające szeroki system korzeni silnie wiążący glebę. Polecamy: rozchodniki, skalnice,  rogownicę,  mydlnicę,  fiołki, barwinek,  macierzankę. Mogą też być pnącza jak powojniki lub winorośl.