Na początek przypominamy, gdzie i kiedy można oglądać program "Maja w ogrodzie":
Szczegółowe dni i godziny emisji na wszystkich antenach TVN znajdą Państwo w zakładce "O NAS" - wystarczy kliknąć na TEN LINK.
Sady od zawsze były ważnymi elementami ogrodów. Łączą je dwie cechy - piękno i walory praktyczne. Kiedy kwitną, stanowią jeden z najpiękniejszych obrazów wiosny, a jesienią zebrane owoce są nagrodą za trud włożony w ich pielęgnację. Dlatego postanowiliśmy przyjrzeć się drzewom owocowym, a towarzyszył nam dr Grzegorz Hodun z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Naszą wędrówkę zaczęliśmy od skrawka łąki, która w przyszłości ma stać się niewielkim przydomowym sadem. Wskazówki pana Grzegorza dotyczące zakładania sadu, zebraliśmy tutaj: ZAKŁADAMY SAD.
Pan Grzegorz propaguje dawne odmiany jabłoni – między innymi dlatego, że daje się je uprawiać bez chemicznej ochrony. Mają one często pyszny smak, a wiele z tych smaków zanika wraz z wprowadzaniem nowych, towarowych odmian. Pan Grzegorz od wielu lat prowadzi poszukiwania odmian w całej Polsce i gromadzi je w kolekcjach regionalnych oraz Instytutu w Skierniewicach. Jego prace przyczyniły się do zachowania wielu tradycyjnych sadów w Dolinie Dolnej Wisły – jednym z najstarszych polskich zagłębi sadowniczych. Dzięki jego staraniom, w wielu miejscach stworzono ścieżki pomologiczne, czyli specjalnie wyznaczone turystyczne trasy, które pozwalają poznawać te piękne drzewa. Jedna z największych tego typu kolekcji znajduje się w parku Mużakowskim. W zwiedzaniu parku towarzyszyła nam pani Katarzyna Jagiełło z Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Park Mużakowski to ogromne, ponad 700-hektarowe założenie znajduje się na granicy polsko-niemieckiej, w pobliżu miejscowości Żary. Całość ma charakter angielki, w naturalny sposób łącząc się z otaczającymi terenami. Nysa Łużycka, która stanowi granicę państwa, dzieli założenie na dwa obszary. Centralna część parku ze strzelistym, neogotyckim zamkiem i zespołem stawów znajduje się po zachodniej stronie rzeki obok niemieckiej miejscowości Bad Muskau, zaś polska część – nieopodal miejscowości Łęknica. Park Mużakowski znany jest z niezwykłych osi widokowych, bezkresnych łąk i majestatycznych drzew. Można tu spotkać jedyne w swoim rodzaju mosty, kręte drogi oraz malownicze ruiny.
Park Bad Muskau jest również miejscem ciekawych eksperymentów z drzewami. Jeżeli któryś z wiekowych egzemplarzy zakończy życie, ścina się go, wydrąża się jego pień i karpę a następnie w jego środku sadzi kolejny egzemplarz. Młode drzewko korzysta z ochrony przed wiatrem, które zapewniają resztki starego pnia i ze składników pokarmowych pochodzących z rozkładających się korzeni. W ten sposób zachowany jest też pierwotny układ parku.
Większość starych odmian jabłoni owocuje obficie co drugi rok. W sprzyjających warunkach dochodzi do tak dużego wysypu owoców, że gałęzie łamią się pod ich ciężarem. Trzeba wówczas strącać ich nadmiar. Warto również przejrzeć się drzewom po zakończeniu owocowania. Złamane i nadłamane pędy należy odciąć, tak aby po zabiegu pozostała jak najmniejsza rana. Uchroni to roślinę przed infekcjami chorób grzybowych przez okres jesieni i wczesnej wiosny.
W parku Mużakowskim wolno zbierać opadłe owoce. Nawet zachęca się do tego okolicznych mieszkańców. Po jabłka warto przyjeżdżać kilka razy, w miarę dojrzewania poszczególnych odmian.
Na starych jabłoniach widać charakterystyczne przewężenia – to miejsca szczepień. Każde bowiem drzewo składa się z dwóch komponentów – podkładki, czyli rośliny, która tworzy pień i silny system korzeniowy oraz szlachetnego zrazu. Z niego tworzy się korona, na gałęziach której zawiązują się smaczne owoce. Dopiero razem tworzą silną i zdrową roślinę odporną na przemarzanie i choroby,a także dającą charakterystyczne dla odmiany owoce.
Więcej o szczepieniu można przeczytać tutaj: SZCZEPIENIE JABŁONI – w ogrodzie państwa Marczewskich pan Grzegorz znalazł starą jabłoń i pokazał, jak pobiera się zrazy i jak – szczepi.
Przy okazji wizyty u państwa Marczewskich, wypatrzyliśmy całe łany kwitnących zawilców gajowych (Anemone nemorosa), które zakwitły pomiędzy drzewami. Zawędrowały tu zza płotu - wczesną wiosną ich łany ozdabiają wiekowe lasy liściaste i mieszane, a Puszcza Mariańska, w otoczeniu której znajduje się działka, do takich należy. Latem owocostany i liście zawilca gajowego zanikają, aby odrodzić się ponownie wiosną przyszłego roku. Raz posadzony zawilec rośnie w jednym miejscu i rozszerza swój zasięg przez dziesiątki lat.
A jakie ekopozytywy zaprezentowano w tym odcinku:
Całe odcinki programu są dostępna na stronach:
www.tvnmeteo.pl (zakładka: Magazyny)
ODCINEK 412:
Sady od zawsze były ważnymi elementami ogrodów. Łączą je dwie cechy - piękno i walory praktyczne. Kiedy kwitną, stanowią jeden z najpiękniejszych obrazów wiosny, a jesienią zebrane owoce są nagrodą za trud włożony w ich pielęgnację. Dlatego postanowiliśmy przyjrzeć się drzewom owocowym, a towarzyszył nam dr Grzegorz Hodun z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Naszą wędrówkę zaczęliśmy od skrawka łąki, która w przyszłości ma stać się niewielkim przydomowym sadem. Wskazówki pana Grzegorza dotyczące zakładania sadu, zebraliśmy tutaj: ZAKŁADAMY SAD.Pan Grzegorz propaguje dawne odmiany jabłoni – między innymi dlatego, że daje się je uprawiać bez chemicznej ochrony. Mają one często pyszny smak, a wiele z tych smaków zanika wraz z wprowadzaniem nowych, towarowych odmian. Pan Grzegorz od wielu lat prowadzi poszukiwania odmian w całej Polsce i gromadzi je w kolekcjach regionalnych oraz Instytutu w Skierniewicach. Jego prace przyczyniły się do zachowania wielu tradycyjnych sadów w Dolinie Dolnej Wisły – jednym z najstarszych polskich zagłębi sadowniczych. Dzięki jego staraniom, w wielu miejscach stworzono ścieżki pomologiczne, czyli specjalnie wyznaczone turystyczne trasy, które pozwalają poznawać te piękne drzewa. Jedna z największych tego typu kolekcji znajduje się w parku Mużakowskim. W zwiedzaniu parku towarzyszyła nam pani Katarzyna Jagiełło z Narodowego Instytutu Dziedzictwa.Park Mużakowski to ogromne, ponad 700-hektarowe założenie znajduje się na granicy polsko-niemieckiej, w pobliżu miejscowości Żary. Całość ma charakter angielki, w naturalny sposób łącząc się z otaczającymi terenami. Nysa Łużycka, która stanowi granicę państwa, dzieli założenie na dwa obszary. Centralna część parku ze strzelistym, neogotyckim zamkiem i zespołem stawów znajduje się po zachodniej stronie rzeki obok niemieckiej miejscowości Bad Muskau, zaś polska część – nieopodal miejscowości Łęknica. Park Mużakowski znany jest z niezwykłych osi widokowych, bezkresnych łąk i majestatycznych drzew. Można tu spotkać jedyne w swoim rodzaju mosty, kręte drogi oraz malownicze ruiny.Park Bad Muskau jest również miejscem ciekawych eksperymentów z drzewami. Jeżeli któryś z wiekowych egzemplarzy zakończy życie, ścina się go, wydrąża się jego pień i karpę a następnie w jego środku sadzi kolejny egzemplarz. Młode drzewko korzysta z ochrony przed wiatrem, które zapewniają resztki starego pnia i ze składników pokarmowych pochodzących z rozkładających się korzeni. W ten sposób zachowany jest też pierwotny układ parku.
Kolekcja jabłoni w parku pochodzi z XIX wieku i dawniej była dworskim sadem, który zaopatrywał właścicieli w owoce. Znajduje się tu ponad 70 różnych odmian, ale do rozpoznania w ramach ścieżki pomologicznej wybrano 40 najpopularniejszych. Pan Grzegorz jest tu częstym gościem i służy swoimi radami przy pielęgnacji ogrodu.
Wyjaśnia na przykład, że silnie rosnących odmian nie powinno się ciąć przed ruszeniem wegetacji, bo cięcie pobudza wzrost. Dba się więc o prześwietlanie korony, ale nie o pobudzanie wzrostu, bo wtedy drzewa „dziczeją”. Odwrotnie jest w sadach towarowych, gdzie drzewa rosną na podkładkach słabo rosnących
Większość starych odmian jabłoni owocuje obficie co drugi rok. W sprzyjających warunkach dochodzi do tak dużego wysypu owoców, że gałęzie łamią się pod ich ciężarem. Trzeba wówczas strącać ich nadmiar. Warto również przejrzeć się drzewom po zakończeniu owocowania. Złamane i nadłamane pędy należy odciąć, tak aby po zabiegu pozostała jak najmniejsza rana. Uchroni to roślinę przed infekcjami chorób grzybowych przez okres jesieni i wczesnej wiosny.W parku Mużakowskim wolno zbierać opadłe owoce. Nawet zachęca się do tego okolicznych mieszkańców. Po jabłka warto przyjeżdżać kilka razy, w miarę dojrzewania poszczególnych odmian.
Polski i niemiecki serwis o parku znajduje się pod tym adresem: www.muskauer-park.de
Pan Grzegorz przy okazji podpowiadał, że do domowego użytku jabłka z dużych drzew można zbierać specjalnym podbierakiem, który sięga na sporą wysokość.
Więcej o szczepieniu można przeczytać tutaj: SZCZEPIENIE JABŁONI – w ogrodzie państwa Marczewskich pan Grzegorz znalazł starą jabłoń i pokazał, jak pobiera się zrazy i jak – szczepi.Przy okazji wizyty u państwa Marczewskich, wypatrzyliśmy całe łany kwitnących zawilców gajowych (Anemone nemorosa), które zakwitły pomiędzy drzewami. Zawędrowały tu zza płotu - wczesną wiosną ich łany ozdabiają wiekowe lasy liściaste i mieszane, a Puszcza Mariańska, w otoczeniu której znajduje się działka, do takich należy. Latem owocostany i liście zawilca gajowego zanikają, aby odrodzić się ponownie wiosną przyszłego roku. Raz posadzony zawilec rośnie w jednym miejscu i rozszerza swój zasięg przez dziesiątki lat.
A oto adresy dla osób, które chciałyby kupić stare odmiany jabłoni:
- Andrzej Majkowski
Kruszewo, 07-440 Goworowo,
Kruszewo, 07-440 Goworowo,
tel. 0 502 307 492
- Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach
37-700 Przemyśl, skr. poczt. 471
tel./fax 016 671 64 25
37-700 Przemyśl, skr. poczt. 471
tel./fax 016 671 64 25
e-mail: arboretum(at)poczta.onet.pl
www.bolestraszyce.com
www.bolestraszyce.com
- Artur Kurzeja
Bełchatów,
Bełchatów,
tel. 691 056 300,
e-mail: dolwislapark(at)poczta.wp.pl
- Brodnicki Park Krajobrazowy
Grzmięca, 87-312 Pokrzydowo,
Grzmięca, 87-312 Pokrzydowo,
tel. 0 56 493 91 54
- EKO „Szkoła Życia” w Wandzinie (woj. pomorskie)
Wandzin, 77-320 Człuchów, skr. pocztowa 7,
Wandzin, 77-320 Człuchów, skr. pocztowa 7,
tel. 81 881-25-28
- Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa;
ul. Pomologiczna 18; 96-100 Skierniewice,
tel. 46 833 20 21
- Klub Przyrodników
ul. Maja 22, 66-200 Świebodzin,
ul. Maja 22, 66-200 Świebodzin,
tel. 68 38-20-775,
e-mail: lkp(at)lkp.org.pl
- Ogród Botaniczny, Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej PAN w Powsinie
ul. Prawdziwka 2, 02-973 Warszawa,
ul. Prawdziwka 2, 02-973 Warszawa,
tel. 22 648 38 56
- Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich
ul. Wojska Polskiego 83, 91-734 Łódź,
ul. Wojska Polskiego 83, 91-734 Łódź,
tel. 42 640 65 61
e-mail: pkwl(at)poczta.onet.pl
e-mail: pkwl(at)poczta.onet.pl
- Ośrodek Inicjatyw Proekologicznych „Stary Zagon” w Widuchowej
ul. Nadodrzańska 20, 74-120 Widuchowa
tel. 91 41 67 110,
ul. Nadodrzańska 20, 74-120 Widuchowa
tel. 91 41 67 110,
e-mail: widuchowa(at)aol.com
www.eko.org.p
- Stowarzyszenie DLA DAWNYCH ODMIAN I RAS (na razie w ofercie są nasiona roślin, warzyw)
Pokrzydowo 139, 87-312 Pokrzydowo
Tel.: 56 49 854 35 / 56 49 854 35
www.ddoir.org.pl
- Szkółka Jasińscy
Kopana, ul. Słoneczna 33 , 05-555 Tarczyn, woj. mazowieckie
www.szkolkajasinscy.pl
www.eko.org.p
- Stowarzyszenie DLA DAWNYCH ODMIAN I RAS (na razie w ofercie są nasiona roślin, warzyw)
Pokrzydowo 139, 87-312 Pokrzydowo
Tel.: 56 49 854 35 / 56 49 854 35
www.ddoir.org.pl
- Szkółka Jasińscy
Kopana, ul. Słoneczna 33 , 05-555 Tarczyn, woj. mazowieckie
www.szkolkajasinscy.pl
- Szkółka Grzegorz Spętany
Dobra 71, Sędziejowice, tel. (0-43) 677-13-68
Dobra 71, Sędziejowice, tel. (0-43) 677-13-68
- Szkółka Maria Lisak
Zelków 185 k. Bolechowic, woj. małopolskie
tel. 12 285-35-02
www.ogrodnictwo.net/zelkow/
Zelków 185 k. Bolechowic, woj. małopolskie
tel. 12 285-35-02
www.ogrodnictwo.net/zelkow/
- Szkółka przy Starym Młynie w Grucznie (k. Bydgoszczy)
Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły;
Stary Młyn, ul. Młyńska 4, 86-111 Gruczno,
Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły;
Stary Młyn, ul. Młyńska 4, 86-111 Gruczno,
e-mail: gruczno(at)stareodmiany.pl
tel.: 660 89 87 73
www.stareodmiany.pl
www.stareodmiany.pl
- Szkółka Remigiusz Grzywa
Opole Lubelskie, ul. Fabryczna 37,
Opole Lubelskie, ul. Fabryczna 37,
tel. 81 827-35-67
- Szkółka Waldemar Zarzycki
Mogielnica, ul. Krakowskie Przedmieście 68,
Mogielnica, ul. Krakowskie Przedmieście 68,
tel. 48 663-56-54
- Szkółki Konieczko
ul. Szpitalna 1a, 47-320 Gogolin, woj. opolskie
- Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego;
ul. Sądowa 5, 86-100 Świecie nad Wisłą,
ul. Sądowa 5, 86-100 Świecie nad Wisłą,
tel. 52 33 15 000
e-mail: dolwislapark(at)poczta.wp.pl
e-mail: dolwislapark(at)poczta.wp.pl
A jakie ekopozytywy zaprezentowano w tym odcinku:
- Stare odmiany drzew owocowych nie wymagają stosowania środków ochrony roślin.
- Ptaki karmiąc pisklęta usuwają dużą część szkodników.
- Żywopłoty otaczające sady oraz pnie starych drzew są siedliskiem dla ptaków i drobnych zwierząt.
- Dzięki szczepieniu zachowujemy stare odmiany, które stanowią dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze.
- Przydomowe sady produkują zdrowe owoce dla właścicieli ogrodów i lokalnego przetwórstwa.
- Potężne założenia parkowe poprawiają mikroklimat wokół miast i osiedli.
***
Program dofinansowany ze srodków Narodowego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej.
