Ogród z różami i widokiem na staw (odc. 555)

Szczegółowe dni i godziny emisji programu 'Maja w ogrodzie' na wszystkich antenach TVN znajdą Państwo w zakładce "O NAS" - wystarczy kliknąć na TEN LINK.

 

Przypominamy, że video z odcinkiem udostępniane jest w poniedziałek po południu, dzień po premierze programu. 

 

 

ODCINEK 555:  

Ogród z różami i widokiem na staw

 
Przedstawiamy ogród państwa Heleny i Stanisława Wanatowiczów w miejscowości Zaklików w województwie podkarpackim. Niedaleko stąd do Sandomierza i Stalowej Woli, a sama działka położona jest na delikatnym wzniesieniu. Układ całego założenia to zespół wnętrz ogrodowych o różnych tematach i nastrojach. Właściciele bardzo świadomie wydzielili poszczególne przestrzenie żywopłotami, grupami roślin czy też niewysokimi murkami. W czasie wspólnego spaceru odkrywamy u nich ogromną pasję do tworzenia ogrodów, zamiłowanie do roślin i  obszerną o nich wiedzę. Stworzenie całego swojego królestwa zajęło im ponad 17 lat, kiedy to sprowadzili się z dużego miasta na ten zaniedbany wówczas kawałek pola.

 

Cały ogród ma powierzchnię ponad 6 tys. m2 i położony jest na łagodnym stoku, z którego wycięto trzy poziome tarasy. Na najwyższym znajduje się  podjazd i furtka z wejściem do domu. Po drugiej stronie budynku wybudowano zadaszony taras, z którego rozciąga się widok na rozległą łąkę i staw. Po wschodniej stronie działki mamy jeszcze budynek gospodarczy i wydzielony sad oraz jagodnik. Kiedy przejdziemy na jej przeciwległy kraniec, ujrzymy piękną Aleję Róż a za nią zespół rabat z wrzosowiskiem i duży trawnik przedzielony kamiennym murkiem. Na końcu znajduje się jeszcze gaik z kolekcją drzew i roślin cieniolubnych.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Taras niedawno przeszedł gruntowną przebudowę i dzięki nowemu zadaszeniu stał się sercem ogrodu. Tu pnie się pod dachem  winorośl wonna  (Vitis riparia). Ważną rolę odgrywa tu nawierzchnia z drewna modrzewiowego. Po pomalowaniu wprowadziła ciepły miodowy kolor do wnętrza. Część tarasu nie została przykryta dachem i wydzielono ją niewielkim murkiem. Rośnie tu trzmielina Fortune'a 'Emerald 'n' Gold'​  (Euonymus fortunei), która zarosła niewysoką podporę z gałęzi, dzięki czemu powstała ciekawa bryła tego krzewu. U jej podnóża gospodarze ustawiają znalezione w ogrodzie kamienie obrosłe już mchem. Natomiast na ścianie zawieszono lustro w ramie z okiennicami. Odbijający się w nim ogród powiększa tę niewielką przestrzeń. Na okiennym parapecie trochę koloru wprowadza dzwonek równolistny (Campanula isophylla), zwany tu „panną młodą”. Ten gatunek nie jest odporny na mróz i spędza zimę w jasnym pomieszczeniu w temperaturze 6-8 st. C.

Wrzosowisko znajduje się na centralnej rabacie z widokiem na dom i drewniany ganek. Chociaż nadal właściciel używają nazwy Wrzosowisko, sama kolekcja wrzosów i wrzośców straciła jednolity charakter. Pani Helena uzupełniła to miejsce niskimi czerwonymi bukszpanami  i kępami kostrzewy sinej a nad całością góruje piękny egzemplarz klon jesionolistny 'Aureomarginatum' (Acer negundo) z liśćmi o  żółtawym obrzeżeniu.

Jedną z bramek w ogrodzie  porasta mało znane pnącze obwojnik grecki (Periploca graeca).

 
U podnóża skarpy, gdzie kończy się rów odprowadzający wodę, znajdują się rabaty zwane przez gospodarzy „obronnymi”. Posadzono tam głównie silnie zadarniające krzewy: jałowce płożący i sabiński, irgi oraz krzewy dzikich róż. Rośliny te należą do dosyć ekspansywnych i niedrogich, dlatego jeżeli nawet zostaną uszkodzone przez spływająca wodę, straty dla gospodarzy będą niewielkie. 

 
Za mostkiem rozpościera się widok na dużą otwartą przestrzeń z trawnikiem i rabatami od strony drogi. Najwyższe piętro stanowią tutaj wysokie świerki, które szczelnie zakrywają wnętrze ogrodu. Poniżej mamy krzewy pęcherznicy, perukowca i derenia a poniżej kolekcje wysokich traw i hortensji bukietowych. Pani Helena zawsze stara się wprowadzać ciekawe akcenty kolorystyczne na swoich rabatach. Dlatego pośród kłosów rozplenic migoczą żółte rudbekie, czy też ciemnoróżowe głowy jeżówek.

 
Dla wielu osób, które widziały ogród państwa Wanatowiczów  jest to przede wszystkim kraina róż. Pani Helena ma tu kolekcję ponad 200 tych krzewów w 80 gatunkach. Są one często wplatane w bylinowe rabaty lub stanowią piękne akcenty na tle drzew i wyższych krzewów. Jest jednak miejsce tylko im poświęcone – to Aleja Róż. Znajduje się ona od południowej strony domu, tuż przy ganku, skąd można obserwować te piękne krzewy także w czasie niepogody a w czasie upału schronić się w cieniu.

 
Gospodyni posadziła krzewy różane z różnych grup i tworzy z nich ciekawe kompozycje. Przy furtce rośnie piękna róża parkowa ‘Teasing Georgia’ o kremowym kolorze. Cechuje ją silny zapach, charakterystyczny dla mieszańców herbatnich. To typowy soliter, wymaga on tylko jednolitego tła, na którym mógłby zabłysnąć.

 

Mamy tu też wysokie róże parkowe odmiany ‘Mozart’ i ‘Pink Grootendorst’, które właścicielka zestawia ze zwartymi łanami kocimiętki i czosnków. Taka kompozycja długo cieszy swym kolorem w ogrodzie.
 
Pani Helena wysoko sobie ceni ramblery, czyli pnące róże o  bardzo długich pędach. Krzew róży odmiany ‘Bobbie James’ to prawdziwa ozdoba jej ogrodu. Róża ta ma ogromny wigor i w ciągu 3 lat wspięła się na dużą metalową pergolę. Odmiana ta jest zdrowa i dosyć odporna na choroby. Doskonale daje sobie radę na bardzo przeciętnej glebie. Jesienią pojawia się na niej cała masa małych owalnych owoców. Niestety  wadą  jest  tu ograniczona mrozoodporność, ale ostatnie zimy były dla niej łaskawe i udało się stworzyć widowisko tysiąca kwiatów.

Róże historyczne to bardzo zróżnicowana grupa, która obejmuje wszystkie odmiany powstałe przed 1867 r.-  datą pojawienia się pierwszego mieszańca róż herbatnich - odmiany ‘La France’. Grupa róż  historycznych obejmuje róże francuskie, damasceńskie, stulistne, piżmowe i wiele innych, które są ogniwem łączącym stare odmiany z nowoczesnymi. Większość z nich ma pokrój krzaczasty, wzniesiony lub lekko zwisający. Natomiast kwiaty barwy od białej poprzez róż aż do purpury, zwykle są pełne i intensywnie pachnące. Cenną zaletą starych róż jest ich duża odporność na mróz, a także małe wymagania. Większości z nich nie trzeba okrywać na zimę.

Pani Helena najbardziej upodobałą sobie odmianę róży francuskiej ‘Hippolyte’   (Souvenir de Kean)  (Rosa hybrid gallica)  która ma pędy prawie bez kolców, a kwiaty pełne, pachnące o fioletowo-purpurowej barwie, z jasnym oczkiem w środku, to tzw. "niebieska" róża. Prawie wszystkie bukszpanowe obwódki w ogrodzie pochodzą z uprawy prowadzonej przez pana Stanisława. Sadzonki uzyskuje on z cięcia kul bukszpanowych późnym latem; na przełomie sierpnia i września. Po oczyszczeniu ich podstawy z listków umieszcza je w wilgotnym podłożu z mieszanki piasku i torfu w proporcji 1 do 1. Odczyn takiej ziemi zbliżony jest do lekko kwaśnego. Ukorzenianie pędów trwa kilka miesięcy i można je wysadzać na miejsce stałe dopiero późną wiosną następnego roku. Do tego czasu gospodarz ustawia je w cieniu przy budynku gospodarczym w sadzie, gdzie znajduje się także niewielki warsztat i stół roboczy. Miejsce to od strony sąsiada osłonięte jest pięknym żywopłotem ze świdośliwy (Amalenchier). Krzewy regularnie są podcinane od dołu i tworzą zwartą ścianę ponad 3- metrowej wysokości.

Za rabatą skrywa się kolejna skarpa, a pomiędzy brzozami można ujrzeć taflę wody. Staw zajmuje północny kraniec działki i ma powierzchnię ponad 1300 m2. Sąsiaduje on bezpośrednio z podmokłym lasem z wierzbami, olchami i topolami. Pomiędzy zbiornikiem a resztą ogrodu znajduje się niezagospodarowana podmokła łąka. Teren ten, zwany przez gospodarzy „polderem” to miejsce, gdzie w czasie roztopów może rozlać się nadmiar wody. Takie zalanie jest zbawienne, gdyż podnosi poziom wody gruntowej w całej działce a jednocześnie nie niszczy upraw ogrodowych. Pan Stanisław czasami pływa po stawie łodzią i zaprosił nas na taką przejażdżkę.

Wszystkie rośliny w stawie „przywędrowały” z sąsiednich zbiorników. Mamy tu trzciny, tataraki i pałki wodne na brzegach. Natomiast środek stawu zagospodarowały grążele. Każdego roku, w drugiej połowie lata, pan Stanisław wypływa łodzią na staw i wyławia ich nadmiar. Kilkakrotnie gospodarze podejmowali próby posadzenia lilii wodnych, ale nie zdołały się one zakorzenić. Według gospodarza może mieć na to wpływ zimna woda ze źródlisk zasilających staw.

Oprócz różanych rabat warto przyjrzeć się kompozycji z bylin autorstwa pani Heleny. W warzywnej części ogrodu, który coraz bardziej traci swój użytkowy charakter mamy ciekawe zestawienie fioletowej odmiany pysznogłówki dętej 'Claire Grace' (Monarda fistulosa) z białą, pełną odmianą floksa. Silnym akcentem kolorystycznym jest tu słoneczniczek szorstki ’Summer Nights’ (Helopsis helianthoides) a nad wszystkim góruje potężny sadziec purpurowy. Po drugiej stronie ścieżki na pierwszy plan wysuwa się kłosowiec meksykański (Agastache mexicana) – wysoka, aromatyczna bylina, która będzie cieszyła swoimi kwiatami przez całą drugą połowę lata. Tłem dla niego są przepiękne dzielżany w odmianie 'Helena Red’ (Helenium autumnale). Gospodyni  przycina ich wierzchołki w maju, wówczas rośliny stają się bardziej zwarte i zakwitają dwa tygodnie później, a więc wtedy gdy w ogrodzie jest mniej kwiatów.

 
Część roślin z rabaty musi zimować w ciepłym pomieszczeniu. Dotyczy to przede wszystkim dalii, ale również werbeny patagońskiej (Verbena bonariensis). Roślina ta łatwo się rozsiewa, ale słabo wówczas kwitnie. Dlatego pani Helena woli przechować kępy rośliny. Przed nadejściem mrozów przycina werbenę do 1/3 wielkości, wykopuje i wkłada do donicy. Następnie umieszcza ją w suchym pomieszczeniu, gdzie temperatura nie spada poniżej 0 st. C. Roślin nie podlewa ani nie dokarmia aż do wiosny. Na rabatach pięknie wyglądają też inne rośliny: dziurawiec barwierski (Hypericum androsaemum), świerzbnica macedońska (Knautia macedonica) oraz eukomis, warkocznica dwubarwna (Eucomis bicolor).

Pośród innych ciekawostek w ogrodzie dostrzegliśmy tez dosyć rzadką i jeszcze mało znaną bylinę kłączową o nazwie stopowiec ogrodowy ‘Spotty Dotty’ (Podophyllum cultorum). Najlepiej rośnie ona w miejscach zacienionych i wilgotnych, a jej pstrokate liście wyrastają z podziemnych rozłogów i osiągają wysokość do 20 cm. U pani Heleny rośnie on w kolekcji roślin cieniolubnych razem  z kilkoma odmianami brunery wielkolistnej, miodunki pstrej i jasnoty. Dużym kontrastem w tej kompozycji jest zielono-żółta odmiana funkii (Hosta) ‘Guacamole’.

Róże polecane przez panią Helenę:  
odmiany:
Laguna
Jasmina
 Lykkefund
Teasing Georgia
Pirouette
Tess of the D'Uberville
Gipsy Boy
Hippolyte
Ballerina
White cover
Pink Swany