Ogród, który prezentujemy Państwu dzisiaj znajduje się w miejscowości Michałów-Grabina, w gminie Nieporęt pod Warszawą. Położony jest w zamkniętym osiedlu domów, lecz rozpościera się w kierunku otwartego wiejskiego krajobrazu. Od pierwszego kontaktu z miejscem można w nim poczuć sporo przestrzeni i swobody. Za to bliżej domu znajdziemy zakątki przytulne, stworzone specjalnie do wypoczywania. Pojawiliśmy się w nim jesienią, w porze kiedy rosnące tutaj wrzosy prezentowały się wyśmienicie. Ogród urządzony jest konsekwentnie i z rozmachem. Jest nie tylko odzwierciedleniem fantazji projektantów, lecz przede wszystkim wyobraźni jego właścicieli. Państwo Katarzyna i Paweł Michalscy stworzyli swój wymarzony ogród, z którym są już od kilku lat.
Działka, na której urządzono ogród, ma powierzchnię około czterech tysięcy metrów kwadratowych. Dom znajduje się w jej południowej części i jest osłonięty drzewami. Ogród podzielony jest na dwie strefy o odmiennym charakterze. Granicą jest tutaj linia cisowego żywopłotu. Przy domu jest część zaciszna z tarasami wypoczynkowymi i oczkiem wodnym. Natomiast po drugiej stronie żywopłotu przestrzeń otwiera się w kierunku północnym - dywanami ozdobnych rabat kwiatowych i wrzosowisk, kanałem wodnym i trawnikami. Całe założenie posiada układ geometryczny, podzielony ścieżkami oraz osiami widokowymi. Jego twórcami są architekci krajobrazu Piotr Kujawski www.przemyslanykrajobraz.pl i Agnieszka Piotrowska ww.ogrodypiotrowska.pl. Spotkaliśmy się tutaj z Agnieszką.
Wzdłuż ścieżki powstał kanał wodny w dość oryginalnej, dyskretnej formie. Nie wystąpiła tu tafla wody lecz rząd kamiennych źródełek. Woda krąży w obiegu zamkniętym, a jej rezerwuary znajdują się pod powierzchnią ziemi. Woda wypływa otworami, wywierconymi w naturalnych fragmentach skał. Otwory znajdują się w zagłębieniach kamieni, dzięki czemu wypływający strumień jest spokojny, a woda gromadzi się w nieckach skalnych. To rozwiązanie pozwala intensywniej odczuwać obecność wody podczas spacerów. Dodatkowo pełnią one funkcję poidełek dla odwiedzających ogród ptaków. Pomysłowa linia wodna biegnie wzdłuż ścieżki ułożonej z kamiennych płyt, oddzielając rabatę kwiatową od wrzosowiska. Prowadzi wprost na północny kraniec ogrodu, na najwyższy jego poziom z tarasem wyłożonym grysową nawierzchnią. Miejsce to podkreśla drzewo bonsai ukształtowane z cisa i płaski blok skalny pełniący tutaj rolę stołu. Od czasu do czasu życie ogrodowe właścicieli ze strefy pod domem przenosi się właśnie w to miejsce. W ogrodzie nie znajdziemy krętych dróg lub ścieżek, wszystkie prowadzą najkrótszą drogą wprost do zamierzonego celu.
W podcieniu domu od strony ogrodu urządzono taras, zaciszny zakątek, który wystrojem i wyposażeniem w niczym nie odbiega od wnętrz jakie znajdujemy w domu. Jest tutaj wygodna narożna sofa, stylowo dopasowany do niej stół, a także kominek. Podłogę wykonano z kompozytowych desek tarasowych. Przebywając w tym miejscu czujemy się jeszcze jak w domu, lecz tak naprawdę jesteśmy już jedną nogą w ogrodzie. W upalne dni właśnie tutaj znajdziemy najwięcej cienia. Poza tym miejsce jest zaciszne, ponieważ osłonięte szczelną ścianą cisowego żywopłotu.
Więcej słońca mamy na tarasie przy południowo-zachodniej części domu. Z tego miejsca możemy napawać się widokami na sadzawkę i szumem wody spływającej z kamiennych kaskad. Na tarasie pojawiają się też rośliny. Z otworu wyciętego w podeście wyrasta purpurowa odmiana klonu palmowego. Niezwykle ciekawy jest też efekt szklanego blatu stołu. Jak w lustrze odbija się w nim ogród, jeszcze bardziej zbliżając go do wnętrza domu.
Oczko wodne z pierwotnego założenia bardzo ożywia ogród, nadając zakątkowi bardziej naturalny charakter. Zbiorniki zbudowane są na folii, lecz fragmentów uszczelnienia nie znajdziemy w żadnym zakamarku niecki, której dno i brzegi szczelnie wyłożone są kamieniem. Równie dobrze prezentują się kaskady. Pomiędzy łupkowymi płytami nie dostrzeżemy żadnych śladów zaprawy. Woda w oczku jest krystalicznie czysta. Do jej oczyszczania właściciele wykorzystują skimmer, zbierający zanieczyszczenia z powierzchni. Stosują też bardziej naturalne metody. Na dnie dostrzegliśmy worek z kwaśnym torfem, którego zadaniem jest obniżenie pH wody i tym samym pogorszenie warunków rozwoju glonów.
Nad brzegiem zbiornika pochyla gałęzie sosna drobnokwiatowa, uformowana w bonsai. Kaskadzie towarzyszą trawy miskanty, które dobrze naśladują trzcinę. Są też kwiaty. Brzegi zbiornika porastają kępy liriope szafirkowatej (Liriope muscari), rośliny pochodzącej z Chin i dorastającej do 40 cm wysokości. Ma charakterystyczne trawiaste liście, a jej atutem są kwiaty. Mają barwę liliową i zebrane są w groniaste kwiatostany. Roślina kwitnie od sierpnia do października, dlatego mogliśmy je jeszcze podziwiać. Doskonale prezentuje się nad brzegami oczek wodnych. Znane są też odmiany liriope o ozdobnych liściach . Tutaj w ogrodzie znajdziemy egzemplarze o biało obrzeżonych liściach (Liriope muscari ‘Variegata’).
Występuje w aranżacji kanału pomiędzy kamiennymi źródełkami. Pasiaste liście roślin doskonale wyglądają w nowej części ogrodu i dobrze prezentują się na ciemniejszym tle z kamieni. Wszystkie rabaty w nowo utworzonym ogrodzie zamknięte są w geometrycznych formach. Jednak układ samych roślin na nich jest bardzo swobodny i znakomicie przełamuje formalny styl. Przestrzeń podzielona jest tutaj na rozmaite wnętrza.
Połowę powierzchni ogrodowej zajmuje trawnik. Porasta nie tylko wgłębnik, lecz także pozostałe powierzchnie, na których nie występują rabaty. Tutaj w ogrodzie prezentuje się znakomicie, jednak swój wygląd zawdzięcza regularnej pielęgnacji. Kiedy tutaj byliśmy, poddawano go jesiennemu zabiegowi napowietrzania. Na tak dużej powierzchni pracę wykonywano sprzętem mechanicznym, a polegało to na płytkim nacięciu darni wertykulatorem. W narzędziu elementem roboczym jest wałek nożowy, który obracając się nacina podłoże. Dzięki temu zabiegowi do zbitej darni i korzeni dociera więcej powietrza, przez co trawa może się lepiej rozrastać. Przy okazji wyczesujemy część suchych źdźbeł. Po tego typu zabiegach efektywniejsze jest też nawożenie czy nawadnianie trawnika. Pracami kierował Pan Wojciech, ogrodnik i jednocześnie stały opiekun ogrodu. Miał duży udział w urządzaniu tego miejsca.
W sezonie letnim trawa przycinana jest dość krótko, czyli na dwa do trzech centymetrów. W tym czasie dni są długie, więc rośliny mają wystarczająco dużo światła do prawidłowego rozwoju, dlatego ich źdźbła mogą być krótsze. Jesienne przycinanie na cztery do pięciu centymetrów jest celowe, z uwagi na krótsze dni. Wtedy do liści dociera mniejsza dawka światła, dlatego potrzebna jest większa powierzchnia liścia do prawidłowego przebiegu procesu fotosyntezy i odparowania nadmiaru wilgoci z gleby. Pamiętajmy, aby stosować zasadę dłuższej trawy w miejscach zacienionych. W przeciwnym razie trawnik może ustępować miejsca mchom.
Rozkładając siatkę przeciw kretom miejmy na uwadze jakie czynności pielęgnacyjne będziemy wykonywać. Siatka położona zbyt płytko może na przykład uniemożliwić wykonywanie głębokiego napowietrzania trawnika. Wtedy noże pracującego wertykulatora mogą po prostu zaczepiać o barierę dla kretów, niszcząc nie tylko siatkę, ale też cały trawnik. Powierzchnie trawiaste ogrodu tworzą zielony dywan z przeznaczeniem do chodzenia. Na jego zielonym tle pojawiają się też schody i murki, wyznaczając tym kierunki komunikacyjne. Wykonane są z naturalnego kamienia i mają grafitowy kolor, podobnie jak elementy nawierzchni przy domu. Dzięki temu zespalają w całość kompozycję ogrodu.
Łupek, z którego wycięto wąskie płyty na nawierzchnię ma pochodzenie hiszpańskie. Ułożenie tych elementów poprzecznie do kierunku ciągów pieszych powoduje, że ścieżki wydają się szersze i tym samym dłuższe. Ten sam materiał został wykorzystany również na obrzeża wyniesionych rabat. Zagłębione w ziemi kamienne deski tworzą solidne murki oporowe podtrzymujące nasypy z ziemi.
Cel został osiągnięty. Rabata kwiatowa ciągnie się przez ogród wzdłuż zachodniej granicy działki i zakwita od wiosny do jesieni. Najwcześniej pojawiają się na niej gatunki cebulowe, potem dominują kwiaty lata. Kiedy byliśmy tu miesiąc wcześniej, królowały jeszcze kępy floksów, rudbekii i jeżówek. Równolegle do pasu z kwiatów rozpościerają się łany wrzosów i wrzośców – dywan ozdobny przez cały rok, pokazujący jednak swoje najlepsze oblicze jesienią. Rośliny te tworzą zwarty kobierzec, tętniący nie tylko różnymi odcieniami kwiatów, ale też kolorami igiełkowych liści. Poszczególne odmiany posadzone są tutaj w grupach, dzięki czemu tworzą wyraźne plamy. Wrzosy to nie jedyne z roślin okrywowych w ogrodzie. Bliżej domu są też inne, bardziej subtelne kobierce.
Irga Dammera (Cotoneaster dammeri) jest rośliną o zimozielonych liściach, dlatego jest efektowna przez cały rok. W maju kwitnie na biało, a dopiero pod koniec lata zaczynają się czerwienić koraliki jej owoców. Gatunek ten posiada odmiany różniące się pokrojem i wielkością liści, lecz na niskie kobierce najlepiej nadaje się irga Dammera ‘Major’, wznosząca pędy do zaledwie dziesięciu centymetrów nad ziemię. Tutaj tworzą soczyście zielone poletka na rabatach przy domu i pod drzewami, w niektórych miejscach otoczone bukszpanowymi obwódkami. Co najważniejsze.... mają małe wymagania i nie sprawiają kłopotów w pielęgnowaniu.
Wyposażenie ogrodu utrzymane jest w ściśle dobranej kolorystyce i stylu. Dotyczy to zarówno mebli jak i pojemników na rośliny. Mają nowoczesne wzornictwo, oszczędne zarówno w kolorach jak i formie nawiązującej do linii ogrodu. Właścicielom udało się też dobrać odpowiednie oświetlenie. Jedne lampy mają formę dużych sześcianów i stoją w rzędach z ławkami i donicami pod żywopłotem. Inne mniejsze reflektory idealnie spasowane z kolorem kamiennych nawierzchni służą do podświetlania ścieżek wzdłuż rabat. Pomiędzy elementami typowo formalnymi intrygują dwa blaszane przedmioty pokryte misternie wytłaczanymi wzorami. To bębny deszczowe, przywiezione przez właścicieli z podróży po Tajlandii. Kiedy spadają na nie krople deszczu, potrafią zabrzmieć pięknie i tajemniczo. W ogrodzie spełniają też rolę stolików.
Wszystkie te elementy z nawierzchniami i murami włącznie tworzą szkielet ogrodu, który dopiero w połączeniu z roślinami oddaje pełny efekt.
Kluczem do prawidłowej uprawy wrzosów jest odpowiednio przygotowane podłoże. Przede wszystkim powinno być o odczynie kwaśnym, zasobne w składniki pokarmowe, przepuszczalne, ale zdolne zatrzymywać wilgoć, zdecydowanie nigdy zbyt mokre. Najlepiej jeszcze jeśli stanowisko jest słoneczne. Tutaj w ogrodzie wszystkie te kryteria są spełnione.
Nie wszystkie odmiany wrzosów są jednakowo silne, dlatego te słabsze z czasem mogą wypadać. Najczęściej dzieje się to z powodu chorób grzybowych lub mrozów. Więc jeśli tylko powstają jakieś pustki na rabacie, od razu się je uzupełniana.
Obornik jest już dobrze przekompostowany i nie zawiera aktywnych związków azotu, więc można go z powodzeniem podawać bezpośrednio pod rośliny. Na jeden dołek pod wrzos wystarczy garść nawozu. Pamiętajmy też, aby bryłki korzeniowe roślin były dobrze nawodnione. W przeciwnym razie zwilżenie ich po posadzeniu będzie bardzo trudne.
Oprócz uzupełniania wrzosowiska nowymi roślinami ogrodnik musi poświęcać wrzosom więcej uwagi. Wczesną wiosną ścina przekwitłe kwiatostany, a następnie opryskuje rośliny przeciw chorobom grzybowym. Dokarmia rośliny dwa razy, na początku maja i w lipcu. W sierpniu raz jeszcze powtarza opryskiwanie preparatami grzybobójczymi.
Na zimę wrzosowiska nie przykrywa się agrowłókniną, bowiem tworzy ona zbyt szczelną warstwę, pod którą po deszczach czy śniegu gromadzi się wilgoć i rozwijają choroby grzybowe. Natomiast do ściółkowania pan Wojciech stosuje wyłącznie drobną korę, która chroni przed chłodem, nagrzewaniem podłoża, utratą wilgoci i nadmiernym pojawianiem chwastów. Poza tym kora rozkładając się zakwasza dodatkowo podłoże.
Wrzosy sadzi się tu w zaprawionych obornikiem dołkach i koniecznie obfitym podlaniu - rośliny na pewno odwdzięczą się 
obfitym wzrostem.
obfitym wzrostem.
Dobre wrażenie robią iglaki posadzone w pobliżu domu. Enklawy smukłych świerków równoważą szeroką bryłę budowli powodując, że nie dominuje ona w krajobrazie. Wygląda to też w taki sposób, jakby nowo założony ogród wypływał z gęstej oazy roślin. Właśnie w pobliżu domu odkryliśmy kilka niespodzianek. Na jednej z rabat przy wejściu na posesję rosną łany poziomek, są też maliny, a także winorośl, z której właściciele wytwarzają swoje wino. Pomiędzy sosnami i świerkami jest też pomidor, który pojawił się niewiadomo skąd, a teraz zabiera się do dojrzewania.
